Türkiye’nin, İsparta Gülünde Dünyadaki Liderliği Tehlikede
Süleyman Demirel Çniversitesi (SDÇ) Tarım Ekonomisi Bölüm Başkanı ve Isparta Gülü İhtisas Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Bahri Karlı, gül üretim alanı ve yatırımları konusunda Bulgaristan’ın Türkiye’yi geçtiğini, önlem alınıp gerekli teşvik uygulamalarının yapılmaması
Akademisyenler ve sektör temsilcilerinden oluşan Isparta Gülü İhtisas Komisyonu, 6 aylık çalışma sonunda hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı. SDÇ Konukevi’nde yapılan basın toplantısına komisyon üyelerinin yanı sıra SDÇ Rektörü Prof. Dr. Hasan İbicioğlu ve rektör yardımcıları da katıldı.
Raporla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Karlı, dünya yağ gülü üretiminin yüzde 90’lık kısmının Türkiye ve Bulgaristan tarafından karşılandığını söyledi.
İki ülke arasındaki rekabette Türkiye’nin payının giderek azaldığını ifade eden Karlı, “Gülün, Türkiye’de 22 bin dekar olan ekim alanı Bulgaristan’daki ciddi oranda artmış ve 40 bin dekara ulaşmış. Ayrıca Isparta’daki gül bahçeleri gittikçe yaşlanıyor ve verimi düşüyor. Bulgaristan sürekli yeni yatırım ve teşviklerle ön plana çıkıyor. Çnlem alınmazsa gül sektöründe ciddi sıkıntılar söz konusu olacak” dedi.
Isparta’nın, yaklaşık 8 bin ton gül çiçeği üretimi ile dünyada sektörün lideri konumunda bulunduğuna işaret eden Karlı, sektörün en büyük sorunları arasında arazilerin küçük ve parçalı olması, gül çiçeği alış fiyatlarındaki istikrarsızlık, yüksek üretim maliyetleri nedeniyle gül yağı ve gül ürünleri pazarında rakip ülkelere karşı rekabet gücünün zayıflaması, parfüm-kozmetik teknolojisine yönelik Ar-Ge faaliyetlerinde yetersizlik ve bitki koruma alanında yaşanan sıkıntılar geldiğini anlattı.
“Isparta gülü stratejik üretim planlaması yapılmalı”
Karlı, Isparta gülünün üretim alanı, bölgesel yayılışı, mevcut bahçelerin yaşı gibi konularda veri tabanı oluşturacak bilgilerin, işleme tesislerinin çiçek alımları üzerinden tahmin şeklinde elde edildiğini vurgulayarak, bu durumun rekolte tahmini ve üretim politikasını belirlemede zorluğa sebep olduğunu kaydetti.
Uzaktan algılama ve haritalama teknikleri gibi modern teknik ve teknolojiyi kullanılarak dikim alanları, bahçe yaşı, ürün gelişimi ve rekolte tahmini yapılması gerektiğini dile getiren Karlı, gül üretiminde yaşanan sorun ve çözüm önerileri konusunda şunları söyledi:
“Parfüm ve kozmetik sanayisinin gelişmesini sağlayacak Gül Vadisi Projesi hayata geçirilmelidir. Sektörde üretim projeksiyonlarının olmaması sebebiyle her 10 yılda bir kriz görülüyor. Bu sebeple Isparta gülü için stratejik üretim planlaması yapılmalıdır. Dünya uçucu yağ pazarındaki büyüme oranı esas alınarak gül üretim alanlarını artırma ve gençleştirme programı oluşturulmalıdır. Mevcut gül bahçelerinin çoğu ekonomik verim yaşını aşmış yaşlı gül bahçelerinden oluşmaktadır. Bu yüzden çay tarımında uygulanan ‘gençleştirme budama tazminatı’, gül tarımı yapan işletmeler için de uygulanmalıdır.”
Yağ gülünün endüstri bitkileri içine alındığını ancak Tarım Havzaları Destekleme Modeline göre fark ödemesi ürün listesinde bulunmadığına dikkati çeken Karlı, bu durumun düzeltilmesi gerektiğini ifade etti.
Organik gül yağı talebine göre üretim planlaması yapılması gerektiğini dile getiren Karlı, alımlarda yeni bir fiyatlandırma politikasına gidilerek günün erken saatlerinde hasat yapanla geç yapan arasında teşvik edici pirim sistemi kurulabileceğini belirtti.
Prof. Dr. Karlı, Isparta gülünün dünyada sınırlı alanlarda üretilebilen, tarihi ve geleneksel özelliklere sahip stratejik bir ürün olduğunu hatırlatarak, kültürel miras diye gelecek nesillere aktarılması ve kırsal turizmde kullanılması gerektiğini sözlerine ekledi.
Rektör İbicioğlu, gelecek vizyonu ve neler yapılması gerektiği konusunda üniversitenin gerek sektör çalışanlarına gerekse müteşebbislere liderlik yaptığını söyledi.
Isparta Gülü İhtisas Komisyonu’nun da bu doğrultuda sorunların tespitini ve çözüm önerilerini içeren bir rapor hazırladığını anlatan İbicioğlu, Isparta gülünün masaya yatırıldığı raporun ilgili paydaşlarla paylaşılacağını kaydetti.
