35 bin Bulgaristan göçmenine hak tanındı beş bini emekli oldu

Geçen yıl çıkarılan Sosyal Güvenlik Reformu, Bulgaristan`dan zorunlu göçe tabi tutulan Türklerin emeklilik çilesini bitirdi.

Yeni düzenleme ile göçmenlere, Bulgaristan`daki sigortalı çalışmalarını Türkiye`de borçlanma hakkı tanınmıştı. Şimdiye kadar 35 bin göçmen, prim borçlanması yaptı. Bunlardan 5 bini emekli olarak aylık almaya başla- dı. Kalanları ise yaş ve sigortalılık süreleri- nin dolmasını bekliyor.

Bulgaristan göçmeni Türkler anavatana geldikten sonra iki ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi olmaması sebebiyle yurtdışı prim borçlanması yaptıramadı. Özellikle belli yaşın üzerinde olan soydaşların sıfırdan sigorta kaydı başlatıp emeklilik hakkı elde edebilmeleri yaşları sebebiyle mümkün olmuyordu.

Bulgaristan`dan göç eden Türklerin imdadına 2008 Ekim ayında yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Reformu yetişti. Yeni yasa ile söz konusu durumda olan kişilere, emeklilik için yurtdışı prim borçlanması imkânı tanındı. Düzenlemeden yararlanmak isteyen 35 bin kişi Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK)`na başvurdu. Bunlardan prim süresi yaş sınırını tamamlayan 5 bini derhal emekli edildi. Ödedikleri prim oranında aylık bağlandı. Kalan 30 bin soydaş ise yurtdışında geçen süreleri emekli olmaya yetmediği için prim biriktirmeye devam edecek. Toplam çalışma süreleri emekliliğe yettiğinde aylık almaya hak kazanacaklar.

Bulgaristan göçmenlerine özel düzenleme yapılırken bu durumun diğer ülkelerden gelenleri kapsamamasına da özellikle dikkat edildi. Düzenlemeye göre sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 1 Ocak 1989 ile 8 Mayıs 2008 tarihleri arasında `zorunlu göç`e tabi tutulanlardan Türk vatandaşı olup Türkiye`de ikamet edenlere, bulundukları ülkede geçen süreyi borçlanma hakkı verildi. Bu haktan yararlanabilmek için bu kişilerin yaşlılık aylığı dahil hiçbir şekilde devletten maaş almamaları şart koşuldu. Düzenlemeyi soydaşlara özel yapan `zorunlu göç` tanımı oldu. Yalnızca Bulgaristan göçmeni Türkler zorunlu göçe tabi tutulduğu için isim verilmese de yasa yalnızca bu kişileri kapsadı.

Düzenlemenin ardından Afganistan ve Irak gibi ülkelerden gelerek Türk vatandaşı olan çok sayıda kişi de yasadan yararlanmak için Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK)`na başvurdu. Ancak bu kişilere, zorunlu göç tanımı hatırlatılarak kendilerinin Türkiye`ye gönüllü olarak geldikleri söylendi. Zorunlu göçe maruz kalmayanların talepleri geri çevrildi. Yasa halen, başka ülkeden zorunlu göçe tabi tutulan kimse bulunmadığı için yalnızca Bulgaristan göçmenlerini kapsıyor. Bundan sonra yaşanacak zorunlu göçler de, düzenleme 8 Mayıs 2008 tarihine kadar olanları içerdiği için kapsam dışı olacak.

Vatandaşın yüzde 99`u alt sınırda borçlanıyor

Yurtdışı borçlanmasında yıllardır devam eden döviz hesabından vazgeçilerek Türk Lirası`na dönüldü. Bu kararın alınmasında Amerikan Doları`nın TL karşısında uzun süre düşük seviyede seyretmesi etkili oldu. SGK, kurun düşüklüğü sebebiyle günlüğü 3,5 dolar olan yurtdışı borçlanmasından zarar etti. Uygulama kapsamında alınan prim tutarı, Türkiye`de çalışan bir kişinin ödediği en düşük prim miktarının bile altında kaldı. Yeni düzenlemeye göre kişiler, gelire esas kazancın alt ve üst sınırı arasında kalmak şartıyla istediği rakamdan borçlanma yapabiliyor. Alt sınır günlük 7,5 TL civarında olurken üst sınır 163 liraya kadar çıkıyor. Borçlanmanın üst sınırdan yapılması, bağlanan maaşın yüksek olmasını sağlayacak. Ancak yurtdışı borçlanma başvurularının tamamına yakını alt sınırdan oldu. SGK`ya başvuran vatandaşların yüzde 99`u alt limitten borçlandı.

ZAMAN